domingo, 26 de marzo de 2017

DESENVOLVEMENTO CURRICULAR E ARTE

Ás veces podemos preguntarnos que facer co alumnado cando contemplamos unha obra de arte?
Tal como aparece reflectido na Orde ECD 65/2015 pór ao alumnado en contacto coa arte favorece o desenvolvemento da competencia en conciencia e expresión cultural pois implica coñecer, comprender,  apreciar e valorar con espírito crítico, cunha actitude aberta e respectuosa, as diferentes  manifestacións culturais e artísticas. Por outra parte, serán utilizadas como fonte de enriquecemento e desfrute  persoal e deberán ser consideradas polos nenos e nenas como parte da riqueza e patrimonio dos pobos. Esta competencia incorpora tamén un compoñente expresivo referido á propia  capacidade estética e creadora e ao dominio daquelas capacidades relacionadas cos  diferentes códigos artísticos e culturais, para poder utilizalas como medio de comunicación Comprende a concreción da cultura en  diferentes autores e obras, así como en diferentes xéneros e estilos. Incorpora, así mesmo, o coñecemento básico das principais técnicas, recursos e convencións das diferentes linguaxes artísticas e a identificación das relacións existentes entre esas manifestacións e a sociedade, o cal supón tamén ter conciencia da evolución do pensamento, as correntes estéticas, as modas e os gustos, así como da importancia representativa, expresiva e comunicativa dos factores estéticos na  vida cotiá. Os ditos coñecementos son necesarios para pór en funcionamento destrezas como a  aplicación de diferentes habilidades de pensamento, perceptivas, comunicativas, de  sensibilidade e sentido estético para poder comprendelas, valoralas, emocionarse e  desfrutalas.  

Favorecer a creación, a análise, a reflexión de arte (pintura, literatura, escultura,...) leva consigo que ós nenos e nenas  recoñecezan, identifiquen, comparen técnicas, formas, cores, distribución do espazo, a mensaxe,...
Algunhas das actividades poderían ser:
-Elección de obras de arte, que argumenten as súas eleccións entre un abano de mostras,  ...
-analizar o título (número de palabras)
-buscar información sobre o creador, creadora 
-inventar un título con determinadas propiedades ( integrar 2 palabras novas, que leve determinada palabra,...)
-imprimir e realizar puzzles-crebacabezas
-recrear ou reinterpretar o cadro con diferentes recursos: colocando elementos reais na mesma posición e fotografiar, recortando e pegando imaxes de folletos, pegando elementos con relevo (pasta de papel, plastilina, papeis de xornais, papel encolado,...)
-engadir  na nova recreación 3 elementos novos (que poden ser obxectos intrusos,...)
-identificar e nomear os obxectos ou elementos do cadro ou da escultura
-crear un texto enumerativo cos elementos, personaxes, obxectos,..
-establecer  (2-3) semellanzas e diferenzas entre 2-3 mostras pictóricas, escultóricas,...

-crear códigos para traballar cun escornabot
-crear un mapa mental ou burbullas de coñecemento coas características, elementos, cores, formas,...
-identificar as posicións dos obxectos no espazo
-crear unha historia empregando aplicacións de narrativa dixital (story jumper)

No cadro seguinte do pintor tudense LIS que poderiamos aprender?



-que aparece no cadro?
-como se llama ese instrumento?
-buscamos outros semellantes?
-identificas cores?
-como se titulará este cadro?
-inventas un novo título de 6 palabras?
-inventamos unha historia na que aparezan palabras como: bosque, auga, festa, música,...?
-deseñamos un mapa mental do cadro? (cores, persoas, vestiario,...)
-gravamos un titorial sobre o cadro?
-que partes do corpo aparecen na figura do cadro? 
-buscas outro cadro semellante?
-deseñas un mapa mental comparando os dous cadros?



MAPAS MENTAIS-BURBULLAS DE COÑECEMENTO



Existen recursos e ferramentas metodolóxicas creativas e activas para organizar coñecementos. Estes recursos son os MAPAS MENTAIS, BURBULLAS DE COÑECEMENTO e OS MAPAS CONCEPTUAIS.
 A aprendizaxe baseada en competencias caracterízase pola súa transversalidade, o seu dinamismo e o seu carácter integral dende diferentes áreas de coñecemento e tanto nos ámbitos formais coma nos non formais e informais; o seu dinamismo reflíctese en que as competencias non se adquiren nun de­terminado momento e permanecen inalterables, senón que implican un proceso de desen­volvemento mediante o cal os individuos van adquirindomaioresniveis de desempeño no seu uso.



De igual maneira debemos ter como referente que debemos desenvolver  diferentes modelos de pensamento como o reflexivo, analítico, lóxico, analóxico, crítico, deliberativo, creativo, práctico, sistémico e que as nosas secuencias didácticas deberán promover que o alumnado poña en funcionamento variados procesos cognitivos que integran os dominios COÑECER, COMPRENDER, APLICAR, ANALIZAR, SINTETIZAR, AVALIAR E CREAR,... (Taxonomía de BLOOM revisada  por Anderson y Krathwohl (2001).

 
O marco teórico anterior lévanos a buscar estratexias e ferramentas ou recursos metodolóxicos para promover esas aprendizaxes competenciais.

Amáis favorece a adecuación da resposta educativa ás diferentes características, potencialidades, ritmos e estilos de aprendizaxe, motivacións e intereses e situacións sociais e culturais de todo o alumnado pois o noso obxectivo educativo de conseguir que todas as persoas acaden o máximo desenvolvemento persoal e social posible require que se lles facilite unha educación adaptada ás súas singularidades, que se lles garanta unha igualdade efectiva de oportunidades e que se lles ofrezan os recursos necesarios, tanto ao alumnado que o precise como aos centros en que se escolariza. 


Por todo o anterior, o deseño e creación de mapas mentais, de burbullas de coñecemento e de mapas conceptuais  desenvolven procesos cognitivos como a asociación, a reflexión, a análise,  a organización, a categorización, a contrastación, a compilación,  a organización, o resumo, a planificación,...

Estes anteriores recursos metodolóxicos dinamizan de organización e representación do coñecemento empregando gráficos e esquemas.
Os mapas conceptuais foron creados por NOVAK.
Existen diferentes tipos de mapas conceptuais e algúns deles son: os de araña, xerárquico, organigráma, sistémico, multidimensional,...



Mapas mentais

Os mapas mentais favorecen a creación do  coñecemento xa que representa conceptos ou ideas asociadas visualizando ideas de forma esquematizada, relacionadas entre sí que axudan a explicar contidos de temas específicos, explican significados ou características de obxectos, de emocións, de palabras,...É un recurso gráfico, dinámico, creativo,...permite a integración de imaxes, símbolos, cores, ...polo que acentuamos ideas, estimulamos ao cerebro a crear novas conexións. Poden existir ramificacións secundarias.



En E. I. son un recurso necesario para ir guiando as aprendizaxes, promover as funcións executivas, o incremento da concentración e atención, dinamiza o interese e a motivación.

 A continuación uns exemplos realizados por algúns alumnos e alumnas do centro (Ribadelouro, Caldelas)