A diversidade funcional dos nenos e nenas Down deben ser concebidaas como unha riqueza, como un valor que nos faga aprender xuntos e xuntas. Nunca o alumnado destas caracteríasticas e con esas capacidades deben adaptase a organización do centro, da aula ou ben a unha metodoloxía establecida. É todo o contrario
INTERVENCIÓN EDUCATIVA NA ORGANIZACIÓN
CENTRO
|
1.Buscarase a estabilidade do profesorado
que interveña con este alumnado, no marco da normativa vixente, incentivando
a elección da titoría con alumnado con síndrome de Down en base a criterios
pedagóxicos.
2.Potenciarase a figura do/a titor/a como
profesional de referencia para o/a alumno/a e para o intercambio de
información e coordinación coa familia e co resto do equipo docente.
3.Promoverase o establecemento de
colaboracións con outros profesionais e entidades que poidan achegar valor ao
proceso educativo do alumno ou alumna.
4.Informarase ao profesorado, por parte da
xefatura do Departamento de Orientación, das conclusións da avaliación
psicopedagóxica, sobre as necesidades do alumnado nos diferentes ámbitos e
das propostas de intervención educativa.
5.Implantaranse programas de asesoramento e
orientación educativa e vocacional axustados ás necesidades de cada alumno/a,
facilitando a información axeitada sobre recursos existentes e acompañando no
proceso de toma de decisións.
6.Facilitarase a incorporación de
estratexias de investigación e innovación nas prácticas educativas, motivando
o profesorado a participar en procesos de análise e recollida de información
para a toma de decisións, estratexias metodolóxicas de investigación para a
avaliación do progreso e impacto de iniciativas e prácticas escolares,
difusión de boas prácticas a través de xornadas, grupos de traballo, boletíns
7.Contribuirase a potenciar a súa autoestima,
valorando a capacidade de progreso e as metas acadadas.
8.Visibilizaranse
boas prácticas en relación á inclusión.
9.Promoverase
a participación do alumno/a no grupo nas actividades que se realicen fóra da
aula, contribuíndo a evitar posibles situacións de illamento (nese labor é
relevante a actuación do profesorado de garda e o persoal de administración e
servizos ou outros membros da comunidade educativa, durante recreos, saídas
extraescolares, cambios de aula, comedor, transporte, ...) 10.Potenciarase a
aprendizaxe da cidadanía activa de xeito que o alumnado do centro se forme á
vez que incide no seu contorno cun labor de servizo á comunidade (como por
exemplo con proxectos de aprendizaxe e servizo). 11.Visibilizaranse
situacións de éxito de persoas coa síndrome de Down e, en xeral, con
diversidade funcional.
|
ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS E DE AULA
|
1.Transmitirase a información mediante
frases curtas, de forma clara, con boa
pronuncia e asegurándonos de que
nos está prestando atención. Verificarase sempre que o/a alumno/a
entendeu a información que se lle transmitiu promovendo as autoinstruccións. Completarase a información con audios onde aparezan as explicacións
e que poden ser escoitadas polo alumnado con n.e.a.e con auriculares.
2.As tarefas presentaranse secuenciando
a información paso a paso, fragmentadas
e graduadas segundo a
dificultade para unha mellor consolidación da aprendizaxe polo que ter en
conta as dimensións dos procesos cognitivos debe ser necesario. Este proceso
completarase con PICTOGRAMAS onde
aparecen as secuencias. A escoita dun audio coas secuencias complementa e
reforza estes pasos.
3.É preciso adaptarse ao seu ritmo
de traballo, deixándolle máis tempo, se fose necesario, para acabar a
actividade e, pouco a pouco, ir pedíndolle maior velocidade nas súas
realizacións.
4.É recomendable proporcionarlle pautas
de actuación, estratexias, formas de
actuar, instrucións concretas, en lugar de normas xerais de
carácter abstracto. Empregar rutas de
pensamento e organizadores gráficos pode ser unha boa opción. Tamén ter en
conta a diversidade de modelos de pensamento.
5.Empregarase máis a axuda directa
e demostracións (por medio do modelado e a imitación) ca longas explicacións.
6.Adaptarase a duración das
actividades a súa capacidade de atención. Polo xeral, é mellor planificar
moitas actividades curtas que
poucas de longa duración.
7. Evitaranse tarefas repetitivas
que supoñan a perda de interese e a posible aparición de condutas
inapropiadas e que poidan ser interpretadas de forma errónea.
8. Os contidos de aprendizaxe presentaranse mediante distintas
modalidades sensoriais, con imaxes,
gráficos, debuxos, pictogramas ou esquemas, cando sexa viable e/ou necesario,
e tendo en conta que a información interiorízana mellor empregando varias
vías de acceso: a través da vista, do oído, do tacto e mesmo manipulando
obxectos reais sempre que se poida.
9.Primarase a valoración do
esforzo máis ca o resultado do traballo realizado, para mellorar a
autoestima do alumno ou alumna e a súa motivación.
10.É conveniente ter preparado con antelación o material que se vai
utilizar e contar con material en
abundancia, por se houbese que modificar as actividades que se tiñan previstas nun principio.
11. Convén que existan unhas normas
claras sobre a utilización do material, e que sexan intelixibles para todo o alumnado.
Cómpre organizar o material na aula de
graduadas segundo a dificultade para unha mellor consolidación da
aprendizaxe.
12. Favorecerase o autocontrol e a
responsabilidade esixíndolle o cumprimento das normas acordadas para a aula e o centro.
13.Facilitarase a adaptación ao
cambio de actividade establecendo os apoios precisos en función das súas
necesidades.
14.É preciso adaptarse máis ao
nivel de comprensión que de expresión. En xeral a súa capacidade de
comprensión é superior á de expresión.
15.Reforzaranse os bos hábitos
(constancia, puntualidade, coidado...)
evitando facer xuízos a causa de condutas desaxustadas.
18.facilitaseautonomía ea iniciativa e Non se lles proporcionará axuda
naquilo que poidan facer por si mesmos, evitando a sobreprotección,marcándolles
responsabilidades propias e sen permitir condutas ou accións que non se lle
permitirían ao resto do alumnado.
19.Fomentarase a responsabilidade
e autonomía no desenvolvemento das tarefas, utilizando estratexias de autoaprendizaxe
que permitan que os alumnos e as alumnas traballen por si sós na aula,
evitando a dependencia excesiva do persoal
de apoio ou dos compañeiros. O persoal docente pode facer de mediador,
para achegar os coñecementos ao
alumno/a, pero sempre buscando que o/a neno/a
sexa protagonista da súa propia aprendizaxe.
20.Ofreceranse situacións
educativas de éxito, que posibiliten a mellora do seu autoconcepto e da
súa autoestima no ámbito escolar, que fagan que se sinta capaces e valorados
como membros activos do seu grupo poñendo en valor a súa contribución a el.
21.Promoveranse as aprendizaxes
prácticas, útiles, funcionais, aplicables de maneira inmediata ou próxima
na súa vida cotiá, que fomenten a súa motivación
e que lles permitan percibir a súa utilidade (aprendizaxes competenciais)
22.Empregaranse actividades de
deseño universal sobre situacións da súa vida real, nas que poida participar activamente e
partindo sempre do coñecido onde existan diferentes niveis de logro ou
desempeño: Recortar e pegar palabras
que leven B con apoio visual, Rescribir palabras que leven o fonema /B/,
arrodear palabras que leven /B/ sen apoio visual, escribir palabras que leven
/B/, inventar frases onde pararezan palabras de 3 sílabas que leven /B/,
buscar no diccionario palabras con B e inventar una historia ou una poesía
...
23.Xeraranse situacións de
aprendizaxe motivadoras para manter a atención, procurando buscar
actividades próximas aos seus intereses e dentro da súa zona de
desenvolvemento próximo.
24.Pode ser conveniente aplicar programas
específicos de autonomía persoal, habilidades prosociais e educación
emocional, tendo en conta o contexto e
dirixidos a promover a súa independencia.
25. Cómpre coidar a adquisición da
lectoescritura, priorizando a funcionalidade, utilizando metodoloxías que
apoien a comprensión e a asociación da palabra co seu significado
(métodos globais, enfoques contrutivistas, etc.), pois é necesario adaptarse
ao seu estilo e ritmo de aprendizaxe.
26.Introduciranse as TIC (teclados
ou calquera outro soporte) cando hai especiais dificultades na motricidade
fina, de maneira que non se free o avance nos contidos a pesar de non estar
adquiridas as habilidades na lectoescritura.
25.Non condicionar o proceso de adquisición da lectura e a escritura ao
desenvolvemento de destrezas previas, especialmente motrices, pois non todas
son imprescindibles para a adquisición dunha lectoescritura funcional.
26. Para iniciar a adquisición da lectoescritura, non debería ser un
impedimento a dificultade no eido da linguaxe e a comunicación, pois en
moitas ocasións, iniciarse neste proceso, supón unha mellora considerable.
27.No deseño de actividades contemplaranse os criterios de lectura fácil, ofrecer preguntas con alternativa de
resposta, propoñer tarefas de relacionar, sinalar, clasificar.
|
OUTRAS POSIBLES ORIENTACIÓNS
METODOLÓXICAS
|
Pensar en contextos de aprendizaxe ou ambientes de
aprendizaxe dinámicos onde os recursos se optimicen e servan para unha aprendizaxe universal. Ás veces
un espazo sen sillas é o máis axustado
para a diversidade.
Traballar
por paisaxes de aprendizaxe favorece
a planificación multinivel.
Aplicar metodoloxías e estratexias de
ensino-aprendizaxe flexibles, participativas, activas, creativas, de equidade
e que favorezan as relacións interpersoais e o respecto mutuo.
Organizar aulas accesibles que teñan en conta
os posibles apoios ou adaptacións necesarias.
Buscar a
optimización e a organización dos recursos do centro para atender e dar
resposta ás necesidades de todo o alumnado integrando ao ANEAE
Dispoñer
de materiais diversos que atendan a diversidade da aula e faciliten a
motivación e a aprendizaxe de todo o alumnado.
Aproveitar
as múltiples posibilidades das TIC
Propiciar situacións de ensino-aprendizaxe
centradas nas potencialidades do alumnado, en lugar de partir das súas
dificultades.
Interactuar
co alumnado estimulando a súa iniciativa
e promovendo o interese por
aprender.
Potenciar
a aprendizaxe cooperativa,
favorecendo a interrelación entre o alumnado e a ensinanza e os apoios naturais entre iguais,
entendendo que os compañeiros son o seu referente e que con frecuencia
aceptan mellor a súa axuda para comprender e realizar as tarefas.
O uso de sinais acústicos-musicais e
visuais para a estruturación dos
tempos na aula (de traballo, de
descanso, de lecer cando son pequenos ou pequenas, de asemblea, etc.)
se fose necesario
Metodoloxías
ou enfoques metodolóxicos emerxentes: STEM, STEAM, ABP, ABProblemas,
ABPensamento, aula invertida, Gamificación, Paisaxes de aprendizaxe,…
Se
existise unha adaptación curricular, coa modificación dos elementos
prescritivos do currículo, deberase ter en conta para o deseño das situacións
de ensino e aprendizaxe pois deben estar na liña de base do alumno ou alumna
con necesidade específica de apoio educativo, nos seus coñecementos,
habilidades e destrezas previas. E, ademais de situar o currículo adaptado na
súa liña de base, nos seus coñecementos previos, é necesario establecer os
recursos materiais e persoais que, no seu caso, sexan necesarios para
facilitar o acceso e
En
conclusión, desenvolver unha adaptación curricular implica cambios no
contexto para adaptar e/ou modificar todos aqueles aspectos que sexan
susceptibles de mellora no proceso de inclusión (organización de recursos, de
espazos e tempos, metodoloxía, materiais, actividades, avaliación,
formación...); é dicir, construír un espazo educativo común onde poidan
participar e aprender todas e todos xuntos, en situación de equidade. E o que
é sumamente importante é que todas e todos os profesionais que traballen co
alumno ou coa alumna o fagan de forma totalmente coordinada
|
INTERVENCIÓN FAMILIAS
|
-intercambio inicial de información entre a
familia e o centro, para poder dispor de información relativa ao alumno/a:
historia familiar, nivel de autonomía, como se desenvolve en hábitos e
rutinas no fogar, fortalezas, dificultades, intereses..., xa que as familias
son fonte de información valiosa á hora de dar unha resposta axeitada ás
necesidades do alumno/a.
-empregar unha canle de comunicación
consensuada (axenda, correo electrónico, plataforma virtual... sempre con
garantías de protección de datos), sobre todo cando a alumna ou o alumno non
teñen suficientemente desenvolvidas as habilidades de comunicación.
-establecer obxectivos comúns entre a
familia e o centro educativo, tanto en referencia á evolución educativa como
á social do alumno ou alumna, buscando alternativas consensuadas en caso de
non acadarse.
-reunións titoriais frecuentes,
planificadas.
|