DISLEXIA/DEA, INDICADORES PARA A DETECCIÓN, 5ª

INDICADORES PARA A DETECCIÓN

FAMILIA ATA OS 6 ANOS	FAMILIA 6-12
Antecedentes familiares de dislexia. • Descoñecemento das distintas partes do corpo humano e a súa localización. • Dificultade e/ou torpeza motriz en actividades lúdicas sinxelas. • Alternancia no uso das mans e pés. • Falta de habilidade para lembrar o nome de series de cousas. Atraso para memorizar os números, o alfabeto, os días da semana, as cores e as formas. • Dificultade para aprender as cancións, trabalinguas, rimas, etc. típicas desta idade. • Dificultade para seguir consignas e aprender rutinas. Falta de atención. • Atraso no desenvolvemento da fala e da linguaxe. Problemas para expresarse (relatar feitos cotiás, contar un conto, expresar un desexo, etc.).	Dos seis aos oito anos • Antecedentes familiares de dislexia. • Confusión na distinción entre dereita e esquerda. • Dificultade para aprender o alfabeto e as táboas de multiplicar, e, en xeral, para reter secuencias, como os días da semana, os meses do ano, etc. • Falta de atención e concentración. • Frustracións, rabietas, etc. • Problemas para aprender a ler e escribir. • Tendencia a escribir os números en dirección ou orientación non axeitada. c. Dos nove aos doce anos • Antecedentes familiares de dislexia. • Complicacións para seguir instrucións orais. • Dificultades co manexo de números e estimacións temporais en situacións da vida cotiá (exemplos: xestionar o diñeiro; entender o reloxo; xestionar o seu tempo; saber as horas, días, meses e anos; etc.). • Desatención, falta de madureza, falta de planificación, etc. • Dificultades na expresión oral, non atopando, facilmente, a palabra adecuada. • Desorganización na casa. • Aumento da falta de auto-confianza e da frustración. • Continuos erros en lectura. Esta pode estar caracterizada por unha lectura con erros e con moito esforzo, lectura correcta pero lenta e mala comprensión lectora. • A escritura pode presentar unha caligrafía mala e desordenada (non é capaz de seguir as liñas rectas nin de respectar as marxes dos cadernos, tampouco de organizar operacións matemáticas en columna, etc.). A súa gramática e a ortografía son deficientes, así como a súa capacidade para organizar e escribir os seus pensamentos. .Dificultade para copiar. • Problemas de comprensión da linguaxe escrita.
Profesorado E. Infantil	Profesorado
• Descoñecemento do esquema corporal. • Inmadureza a nivel da motricidade, tanto grosa como fina. Tamén pode haber dificultade de equilibrio estático e dinámico. • Problemas na coordinación. • Non clara dominancia lateral. • Certa alteración das nocións espaciais. • Complicacións na execución de secuencias manipulativas e/ou rítmicas. Dificultades para identificar semellanzas e diferenzas en obxectos parecidos e para completar obxectos aos que lles falta unha parte significativa. • Dificultade para manter unha atención focalizada, en breves períodos de tempo. • Problemas para recordar os números, os días da semana, as cores e as formas. • Desenvolvemento lento do vocabulario e atraso no desenvolvemento da fala e da linguaxe, con dificultades para articular ou pronunciar palabras. • Confusións na pronuncia de palabras que se asemellan foneticamente. • Dificultades co vocabulario relacionado coa orientación espacial. • Dificultades na expresión. • Dificultade para seguir instrucións e aprender rutinas. • Alternancia de días bos e malos, sen causa aparente.	En canto á coordinación e nocións temporais: Aínda que non en todos os casos ocorre, si é significativo que moito deste alumnado adoita presentar: ◦ Problemas na mobilidade, con dificultades para realizar determinados movementos (ir en bicicleta, saltar á corda, saltar altura, xutar unha pelota, etc.). ◦ Dificultades na lateralidade, con confusións entre dereita e esquerda. ◦ Complicacións na coordinación motora, que é pobre, equivocándose con facilidade, o que pode ocasionar mala grafía e interliñado. ◦ Dificultades na prensión, ou no modo de coller o lapis. ◦ Dificultades para aprender a manexar o reloxo, controlar o seu tempo e entender a secuencia das tarefas. ◦ Problemas coas nocións temporais, con  dificultades para saber a hora, día, mes e ano. • En canto á fala, á linguaxe e á lectoescritura: De maneira oral exprésanse mellor ca por escrito, pero, aínda así, a moitos dos alumnos e alumnas ocórrenlles algunhas das seguintes situacións: ◦ Dificultades de acceso ao uso dun vocabulario correcto e adecuado, podendo darse erros nos conceptos vinculados coa orientación espacial e temporal. ◦ Problemas para seguir unha serie de instrucións. ◦ Estrutura morfosintáctica pobre. ◦ Confusión na utilización de sinónimos e antónimos e de termos con significados funcionais e espaciais (confusión polo uso e por algunha característica común). ◦ Continuos erros en lectura. Esta pode estar caracterizada por unha lectura con erros e con moito esforzo, lectura correcta pero lenta, dificultade para conectar letras e sons e descifrar as palabras aprendidas, dificultade de decodificación de palabras illadas –con pobres resultados nas probas fonolóxicas-, dificultades máis importantes para ler pseudopalabras, transposición de letras, cambio de orde e inversión de números, mala comprensión lectora, etc. ◦ A escritura presenta erros como: omisións, substitucións, adicións de letras ou alteracións da orde das mesmas; inversión de letras, números e palabras; confusión da dereita e a esquerda e escritura en espello; dificultades na ortografía natural e arbitraria; dificultade para escribir pensamentos e organizalos; gramática e ortografía deficientes; gran diferenza entre a súa organización e a estruturación dos seus pensamentos, tanto de xeito oral como por escrito; caligrafía mala e desordenada (non é capaz de seguir as liñas rectas nin de respectar as marxes dos cadernos, tampouco de organizar operacións matemáticas en columna, etc.). ◦ Aínda que se expresan mellor oralmente, poden ter dificultades para pronunciar palabras; poden investir, substituír ou cambiar sílabas. Tamén poden ter dificultade para nomear figuras xeométricas. Ás veces non atopan a palabra correcta e buscan sinónimos, non sempre con éxito. • En canto aos aspectos cognitivos de percepción, atención e memoria; e secuenciación e planificación: Limitacións na capacidade para integrar información que entenden por separado, sen globalizar. ◦ Condutas de inatención, debido ás dificultades para procesar a información. ◦ Dificultades de concentración cando len ou escriben. ◦ Problemas para automatizar o abecedario, o uso do dicionario, índices, etc. ◦ Escasa memoria operativa e a longo prazo para manexar datos, fórmulas, táboas de multiplicar, definicións, instrucións, recados, mensaxes, etc. Sen embargo, poden presentar boa capacidade para lembrar feitos, situacións ou datos pasados, incluso obxectivamente irrelevantes. ◦ Dificultades para lembrar o aprendido. ◦ Problemas para relacionar os coñecementos novos cos xa adquiridos, polo que se produce un enlentecemento da resposta, mesmo bloqueo. ◦ Complicacións para manexar series, a nivel manipulativo, gráfico e simbólico. ◦ Dificultades para extraer conclusións. • En canto aos aspectos persoais e sociais: ◦ Poden manifestar desorganización, mostrando, ás veces, escasa autonomía no seu traballo persoal. ◦ Presentan dificultades na realización de tarefas que requiren un esforzo mental sostido. ◦ Cústalles acabar as tarefas e/ou deberes no tempo esperado. ◦ Mostran condutas inatentas en actividades de lectura e escritura, chegando a dar a impresión de distracción. ◦ Chegan a ser emocionalmente sensibles, podendo xerar frustración e déficits no autoconcepto, na autoestima e na auto-eficacia. ◦ Presentan baixa motivación cara ás aprendizaxes nas que predominan o uso da lectura e da escritura. Sen embargo, aumenta a motivación cando os contidos da lectura e/ou da escritura lles resultan atractivos. ◦ Xeralmente, teñen escasas habilidades sociais, con baixa asertividade.

RESPONSABLES DA DETECCIÓN E VALORACIÓN

Titoras-es D.O. (D. 229/2011) EOE

CANDO TEMOS QUE PREOCUPARNOS

1.    Dificultades persistentes alomenos 6 meses 2.    Lectura de palabras imprecisa ou lenta e con esforzo. 3.    Dificultade para comprender o significado do que le. 4.    Dificultades ortográficas. 5.    Dificultades coa expresión escrita. 6.    Dificultades para dominar o sentido numérico, os datos numéricos ou  cálculo. 7.    Dificultades co razoamento matemático.