Presupostos iniciais
Os contextos
escolares deben ser suficientemente
flexibles, diversos, dinámicos, inclusivos e comprensivos. Deben entender a
diversidade como valor e como principio. Para dar resposta a esta diversidade
os deseños de aprendizaxe deben ser creativos, diversos, que contemplen ámbitos como: educativo, competencial, social ou afectivo-emocional para facer
seres humanos con gran desenvolvemento
persoal, comunicativo, cognitivo, psicomotriz e social. Partindo destas premisas,
o Diseño Universal de Aprendizaxe (DUA), será a perspectiva de aprendizaxe
conformadora da atención á diversidade de capacidades, habilidades,
competencias, estilos e ritmos de aprendizaxe,... O DUA abarca non só o
desenvolvemento curricular senón tamén os ambientes de aprendizaxe cos seus
espazos, tempos e recursos, os
agrupamentos, a avaliación, ... Desde a perspectiva do Deseño Universal para a
Aprendizaxe (DUA) é preciso realizar unha
interpretación flexible do currículo, deseñando unha programación de aula que
axuste os elementos curriculares ás características do grupo-clase, recollendo
as medidas, recursos e apoios necesarios para que o/a alumno/a poida acceder á
participación e á aprendizaxe.
Reflexionemos
sobre a necesidade de adaptar os espazos
, os tempos, os recursos, a metodoloxía, tipo de actividades das transposicións didácticas...ao A.N.E.A.E. e
NUNCA deben ser os cativos ou
cativas os que se acoplen á esa norma.
Cando
pensamos na planificación didáctica de cada curso, de cada semana ou quincena o
referente debe ser o alumnado diverso, o alumnado con N.E.A.E. pois o proceso
de e-a debe ser inclusivo, equitativo, coherente, flexivo e integrador. Cada
indicador observables específicos deben graduarse por niveis de logro adaptando
o grao mínimo de consecución ás necesidades do alumnado.
Nas aulas con
ALUMNADO DIVERSO o contexto é unha OPORTUNIDADE DE APRENDIZAXE.
Outros
ámbitos a ter en conta, dende un enfoque ecolóxico onde as interaccións
(escola, barrio, familia, comunidade) son as promotoras das aprendizaxes, son:
-educativo,
aprender a coñecer
-competencial:
aprender a facer
-social:
aprender a convivir e a estar
-afectivo-emocional:
aprender a ser
Os principios de rectores e estratéxicos
da atención á diversidade (e polo tanto a resposta educativa) serán:
-individualización
-comprensividade
-tolerancia
-flexibilidade
-coherencia
-carácter
integral
-normalización
-inclusión
-equidade
-igualdade
de oportunidades e non discriminación;
-
accesibilidade;
interculturalidade e promoción da convivencia;
-
autonomía dos centros docentes
-
participación de toda a comunidade educativa.
-DUA (opcións personalizables que permiten progresar a todo o alumnado, partindo
de onde están, e creando contornas, recursos, dinámicas e ferramentas que
poidan ser empregadas polo maior número de persoas posible. Accesibilidade ao currículo, aos recursos, á metodoloxía,
aos agrupamentos, aos espazos, tempos, ambientes de aprendizaxe,...
-Enfoque
ecolóxico. A colaboración coas entidades e
coas familias
O Enfoque
Ecolóxico entende que o desenvolvemento psicolóxico do individuo é un proceso complexo que responde á influencia
dunha grande variedade de factores estreitamente ligados ao ambiente. Así, o
postulado básico deste enfoque é que o resultado da interacción entre a persoa
e os ambientes que a rodean (sexan máis ou menos inmediatos –familia, escola,
traballo, sociedade, ...-), constitúen a principal fonte de influencia sobre a
súa conducta e sobre o seu desenvolvemento.
Polo tanto,
para poder ofrecer unha resposta educativa inclusiva é preciso crear contextos
de aprendizaxe universal, que faciliten o acceso e a participación, libre de barreiras sociais, físicas, sensoriais,
estruturais, cognitivas, comunicativas, curriculares
ou calquera
outras como a emocional, e que teñan
especial sensibilidade cara ao alumnado máis vulnerable ou susceptible de
sufrir situacións de exclusión, de maneira que se sintan, acollidos, apoiados,
comprendidos e poidan participar na súa comunidade educativa desde a súa propia
realidade.